- Rodzaj problemu Obsługa prawna Kościoła
- Czym wyróżnia się klient? Kościelna publiczna osoba prawna
- Kategoria problemu Prawo świeckie i kanoniczne
- Rekomendowane rozwiązanie Adwokat kościelny
Ogólnie o problemie
Dzięki RODO każdy właściciel danych osobowych może domagać się ich usunięcia ze zbioru, jeśli ich dalsze przechowywanie nie jest niezbędne do celu, w którym zostały one zapisane. Rozporządzenie to nie tylko ogranicza zakres przechowywania i wykorzystywania danych osobowych, lecz także wprowadza wysokie sankcje za naruszenie przepisów dotyczących ich ochrony. Wprowadzone regulacje przewidują wyjątki dla kościołów i grup wyznaniowych, które mają możliwość stosowania własnych reguł w tym obszarze.
Chociaż przepisy Kościoła katolickiego w większości kwestii dostosowane są do RODO pod względem ochrony i przetwarzania danych osobowych wiernych, pewne wynikające z rozporządzenia prawa – jak tzw. „prawo do zapomnienia”– nie mają pełnego zastosowania w odniesieniu do działalności Kościoła. Ograniczenia w tej kwestii mają podłoże teologiczne i wynikają z przepisów prawa kanonicznego. Wspomniany rozdźwięk na linii prawo kościelne – prawo świeckie prowadzić może do licznych sytuacji spornych.
Przykład - stan faktyczny
Pewnego dnia do kancelarii parafialnej zgłosił się człowiek, który oznajmił, że pragnie dokonać aktu apostazji. Kapłan w trakcie rozmowy próbował poznać przyczyny takiej decyzji i starał się przekonać mężczyznę do pozostania we wspólnocie. Mężczyzna był jednak nieugięty. Proboszcz poinstruował go zatem, jak kroki prawne powinien podjąć. Gdy wszelkie formalności związane z aktem apostazji zostały dopełnione, mężczyzna wysłał do parafii pismo, w którym, powołując się na RODO, domagał się usunięcia wszelkich jego danych osobowych z księgi parafialnej.
Zaskoczony proboszcz nie wiedział, jak ustosunkować się do tego żądania. W poszukiwaniu odpowiedzi na nurtującego go pytania postanowił skorzystać z pomocy kancelarii kanonicznej.
Opis rozwiązania problemu
W kwestii apostazji Kościół dysponuje pełną niezależnością od prawa państwowego. Oznacza to w praktyce, że tylko on, na mocy prawa kanonicznego, decyduje, jakie procedury towarzyszą aktowi zerwania więzi ze wspólnotą, kiedy akt ten dochodzi do skutku i jakie ślady pozostają w dokumentach parafialnych po uczestnictwie danej osoby w życiu Kościoła. Doradzić trzeba zatem proboszczowi, aby w wystosowanej odpowiedzi wyjaśnił mężczyźnie, że akt apostazji nie oznacza automatycznego wykreślenia z kościelnych rejestrów, gdyż Kościół katolicki stanowi, że apostaci nadal w pewien sposób są z nim związani. Przyjęte sakramenty mają bowiem charakter niezniszczalny (w szczególności chrzest św.) i nie sposób „wymazać” ich z ksiąg parafialnych. Apostazja parafianina zostaje potwierdzona natomiast stosowną adnotacją w odpowiednim zbiorze, dotyczącym np. udzielonych chrztów św.
Warto również wskazać wtedy, jakie kanony Kodeksu prawa kanonicznego duchowny powinien przytoczyć w swojej odpowiedzi i do jakich regulacji z zakresu prawa świeckiego powinien się odwołać. Adwokat kościelny winien klienta także poinformować, że w przypadku chęci powrotu na łono wspólnoty, parafianin naturalnie może to uczynić, o czym można go zapewnić w przesyłanej odpowiedzi na żądanie usunięcia danych osobowych.