Spis treści:
- Czym jest profanacja?
- Przestępstwa przeciwko Najświętszemu Sakramentowi
- Co to jest profanacja Najświętszego Sakramentu?
- Profanacja Najświętszego Sakramentu – Starachowice
- Profanacja Najświętszego Sakramentu w Gdańsku
- Profanacja Najświętszego Sakramentu w Jaśle
- Profanacja Najświętszego Sakramentu w Szklarskiej Porębie
- Profanacja Najświętszego Sakramentu w Poznaniu
Ekskomunika, czyli wykluczenie z Kościoła, oraz dwa lata pozbawienia wolności za obrazę uczuć religijnych – oto, co może spotkać osobę winną profanacji Eucharystii. W dzisiejszym artykule tłumaczymy, co to jest profanacja Najświętszego Sakramentu i w jaki sposób do niej dochodzi, a także przypominamy najgłośniejsze jej przypadki, które miały miejsce w Polsce.
Czym jest profanacja?
Profanacja to działanie polegające na zbezczeszczeniu przedmiotu lub miejsca kultu religijnego, czy też potraktowanie bez należytego szacunku rzeczy, miejsca lub wartości obdarzonych przez pewną grupę ludzi czcią. Profanacją możemy zatem nazwać między innymi odebranie przedmiotowi świętego charakteru i wykorzystanie go do praktyk niesakralnych. Do profanacji dochodzi z różnych przyczyn – mogą one służyć prowokacji artystycznej, być przejawem politycznej działalności antykościelnej lub prześladowań religijnych, czy też stanowić element obrzędów satanistycznych, okultystycznych bądź masońskich. Szczególnie dotkliwa dla Kościoła, ponieważ godząca bezpośrednio w obecnego w Eucharystii Chrystusa, jest profanacja Najświętszego Sakramentu.
Przestępstwa przeciwko Najświętszemu Sakramentowi
Profanacja Najświętszego Sakramentu to według prawa kanonicznego najcięższe z przestępstw opierających się na znieważeniu Eucharystii. Trzeba jednakże zaznaczyć, że nie jedyne. Zgodnie z normami zarezerwowanymi Kongregacji Nauki Wiary (De delictis reservatis, 2010 r.) należą do nich także usiłowanie oraz symulowanie sprawowania liturgicznej celebracji Ostatniej Wieczerzy; wspólne odprawianie Ofiary Eucharystycznej z kapłanami lub szafarzami kościołów nie będących w pełnej wspólnocie z Kościołem katolickim, a także konsekracja (przeistoczenie eucharystyczne) jednej lub dwu postaci (chleba lub wina) poza Mszą Świętą in sacrilegum finem, czyli celem świętokradztwa.
Co to jest profanacja Najświętszego Sakramentu?
Profanacja Najświętszego Sakramentu – definicja tego czynu zawarta w dokumencie De delictis reservatis uzmysławia nam, że jest to w istocie przestępstwo polegające na znieważeniu postaci konsekrowanych – Ciała i Krwi Syna Bożego – poprzez ich zabieranie, przechowywanie lub porzucanie. Przyjrzyjmy się wymienionym formom profanacji.
Zabieranie polega na przeniesieniu postaci konsekrowanych w miejsce do tego celu nieprzeznaczone. Abyśmy mogli mówić o przestępstwie, czyn ten musi być spełniony z zamiarem popełnienia świętokradztwa. O charakterze czynu decyduje zatem nie tyle miejsce, w którym przemieniona hostia lub wino zostają umieszczone, lecz powód ich zabrania. Jak już zaznaczyliśmy, w pewnych przypadkach profanacji zabrane postacie eucharystyczne bywają wykorzystywane w satanistycznych lub okultystycznych rytuałach, lub też zbezczeszczone (np. zniszczone lub zanieczyszczone) po wyjęciu z ust. Nie popełnia przestępstwa zatem osoba, która zabiera postacie konsekrowane z tabernakulum w celu uchronienia ich przed zniszczeniem, np. w obliczu pożaru lub powodzi.
Przechowywanie postaci eucharystycznych, tak samo jak ich zabieranie, może być traktowane jako przestępstwo tylko wtedy, gdy jest powodowane świętokradczymi motywacjami. Obie formy profanacji oczywiście często się ze sobą łączą, ponieważ w wielu przypadkach osoba, która uprzednio zabrała postaci konsekrowane, przechowuje je w celu póżniejszego wykorzystania w bezbożnych obrzędach. W kwestii, jaką jest profanacja Najświętszego Sakramentu – definicja świętokradczego przechowywania precyzuje, że nie może zostać uznany za winnego znieważania Eucharystii kapłan, który np. przechowuje Ciało i Krew Chrystusa poza tabernakulum w trakcie podróży.
Porzucenie to ostatni z rodzajów profanacji Najświętszego Sakramentu – definicja tego typu przestępstwa jest niezwykle szeroka i obejmuje szereg różnych świadomych zachowań mających na celu znieważanie konsekrowanych komunikantów oraz wina. Mianem porzucania postaci określamy bowiem zarówno ich wyrzucanie, jak i niszczenie, a także inne działania wynikające z pogardy dla Najświętszego Sakramentu, czyli np. jego zanieczyszczanie. Podobnie jak w przypadku pozostałych typów charakteryzowanych rodzajów profanacji, o przestępstwie decyduje in sacrilegum finem, czyli przyświecający sprawcy czynu cel świętokradczy.
Profanacja Najświętszego Sakramentu – Starachowice
W lipcu 2017 r. do aktu profanacji Najświętszego Sakramentu w Starachowicach doszło w kościele parafialnym p.w. Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Dwóch działających pod wpływem alkoholu mężczyzn wydobyło z tabernakulum kielich mszalny, a następnie spożywało z niego przyniesiony do świątyni alkohol. Co więcej, sprawcy przestępstwa przesypali do reklamówki znalezione komunikanty. Mężczyźni udokumentowali przebieg profanacji za pomocą telefonów komórkowych. Ich podobizny uchwyciła zamontowana w kościele kamera, dzięki czemu policji udało się szybko zidentyfikować sprawców.
Profanacja Najświętszego Sakramentu w Gdańsku
Profanacja Najświętszego Sakramentu w Gdańsku miała miejsce w maju tego roku podczas organizowanego przez środowiska LGBT Trójmiejskiego Marszu Równości. Uczestnicy pochodu urządzili prowokacyjny, parodiujący procesję Bożego Ciała performance, w trakcie którego przebrani w kolorowe stroje oraz tęczowe aureole szydzili z Matki Bożej oraz Najświętszego Sakramentu. Jeden z manifestantów – wyraźnie parodiując kapłana niosącego w trakcie procesji Najświętszy Sakrament – trzymał na drzewcu wizerunek ukoronowanej waginy w kształcie serca. W sprawie profanacji Najświętszego Sakramentu w Gdańsku zostały złożone zawiadomienia do prokuratury.
Profanacja Najświętszego Sakramentu w Jaśle
We wrześniu 2016 roku troje gimnazjalistów dokonało profanacji Najświętszego Sakramentu w Jaśle, w Sanktuarium św. Antoniego. Nastolatek oraz nastolatka, którym towarzyszył jeszcze jeden znajomy, przechowali przyjętą Komunię Świętą w ustach, a następnie porzucili konsekrowane komunikanty na posadzce świątyni oraz chodniku przed kościołem je i podeptali. Po opuszczeniu świątyni nastolatkowie udawali, że zostali przybici do krzyża i szydzili z chrześcijaństwa na inne sposoby. Podobnie jak inne wspomniane przypadki zbezczeszczenia hostii, profanacja Najświętszego Sakramentu w Jaśle wymagała przebłagalnych modlitw wynagradzających, do których nawoływali biskupi.
Profanacja Najświętszego Sakramentu w Szklarskiej Porębie
Rozrzucenie konsekrowanych hostii i próba spalenia części z nich – taką formę przybrała profanacja Najświętszego Sakramentu w Szklarskiej Porębie w kościele parafialnym p.w. św. Maksymiliana Marii Kolbe. Przestępstwa dopuściła się w marcu 2018 młoda kobieta, która nocą wdarła się do kościoła przez okno, a następnie włamała się do tabernakulum i wyjęła z niego Najświętszy Sakrament celem jego zbezczeszczenia. Dzięki zainstalowanym w kościele kamerom kobieta została przyłapana na gorącym uczynku.
Profanacja Najświętszego Sakramentu w Poznaniu
W tym przypadku mowa o zdarzeniu legendarnym. Jak podaje Jan Długosz w swych Rocznikach, w roku 1399 kilku poznańskich Żydów pragnących przekonać się, czy konsekrowane hostie w rzeczywistości na skutek cudu eucharystycznego stają się Ciałem Chrystusa, przekupiło swą służkę, aby ta przechowała w ustach przyjętą Komunię Świętą, a następnie przekazała ją zleceniodawcom. Na błoniach miasta, w miejscu, w którym później odnaleziono hostię, dochodziło do licznych cudów, z tego też powodu król Władysław Jagiełło ufundował tam kościół p.w. Bożego Ciała.
Według innego z podań opisujących profanację Najświętszego Sakramentu w Poznaniu komunikanty skradzione z Kościoła Serca Jezusowego odznaczały się licznymi cudownymi właściwościami, między innymi unosiły się nad ziemią, a nakłute przez Żydów nożami – krwawiły. O ile więc słynna profanacja Najświętszego Sakramentu w Poznaniu jest zdarzeniem legendarnym, o tyle w lipcu tego roku doszło do profanacji ołtarza w kościele p.w. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Suchym Lesie pod Poznaniem. Napastniczce nie udało się jednak rozbić tabernakulum, dzięki czemu do profanacji Eucharystii finalnie nie doszło.