Nauki przedmałżeńskie a małżeństwo kanoniczne – kompendium wiedzy

Spis treści:

• Przygotowanie do zawarcia małżeństwa w świetle prawa kanonicznego
• Przygotowanie do zawarcia sakramentu małżeństwa – krok po kroku
• Nauki przedmałżeńskie
• Protokół przedślubny
• Sakrament pokuty
• Zapowiedzi
• Rozmowa z proboszczem
• Nauki przedmałżeńskie – na czym polegają? Czym są?
• Nauki przedmałżeńskie – ile są ważne?
• Nauki przedmałżeńskie – ile trwają?
• Nauki przedmałżeńskie – ile kosztują?
• Kiedy i gdzie można zapisać się na nauki przedmałżeńskie?
• Przygotowanie dalsze, bliższe i bezpośrednie wg Jana Pawła II
• Rozmowa kanoniczno-duszpasterska z narzeczonymi – badanie nupturientów
• Jakie pytania zawiera protokół przedślubny w 2021 roku? Kwestia przeszkód małżeńskich
• Protokół przedślubny – kwestia zgody małżeńskiej
• Protokół przedślubny – pytania dotyczące sfery psychicznej
• Protokół rozmów kanonicznych – pozostałe kwestie formalne
• Kiedy spisuje się protokół przedślubny?
• Protokół przedślubny – razem czy osobno?
• Protokół małżeński – jakie dokumenty są niezbędne?
• Protokół przedślubny – ile kosztuje?
• Gdzie odbywa się duszpasterska rozmowa z narzeczonymi?
• Przygotowanie do małżeństwa – małżeństwo mieszane
• Podsumowanie

Właściwe przygotowanie do zawarcia małżeństwa w świetle prawa kanonicznego to obowiązek wszystkich narzeczonych, a także – proboszcza parafii, w której ma dojść do ceremonii. Kwestię tę reguluje nie tylko Kodeks prawa kanonicznego, lecz także instrukcje Konferencji Episkopatu Polski i inne dokumenty kościelne o charakterze prawnym. Opierając się na naukach Jana Pawła II możemy wyróżnić: przygotowanie do małżeństwa dalsze, bliższe i bezpośrednie. To pierwsze realizowane jest od najmłodszych lat w ramach rodziny i katechezy szkolnej, drugie w ramach nauk przedmałżeńskich, kursów szkolnych, akademickich i pozaszkolnych; punktem centralnym bezpośredniego jest z kolei poprzedzające ślub badanie kanoniczne narzeczonych. Z kompendium wiedzy na temat przygotowania do sakramentu małżeństwa – nauk przedślubnych, rozmowy kanoniczno-duszpasterskiej z narzeczonymi i pytań zadawanych przez kapłana w ramach protokołu przedślubnego, w tym znaczenia tych czynności w kontekście ważności małżeństwa kościelnego, zapoznasz się w tym wpisie.

Dlaczego nauki przedmałżeńskie są tak istotne z punktu widzenia Kościoła? Są one bowiem gwarantem zaznajomienia się partnerów ze wszelkimi prawami i obowiązkami związanymi z życiem w związku małżeńskim. Stanowią zatem niezbędne przygotowanie do sakramentu małżeństwa. Chociaż praktyka niekiedy pokazuje, że dla niektórych nauki przedmałżeńskie wiążą się tylko z zaświadczeniem, które niejako upoważnia partnerów do wzięcia ślubu kościelnego, powinniśmy pamiętać, jak wielką rolę przypisuje im prawo oraz Instrukcja Episkopatu Polski o przygotowaniu do zawarcia małżeństwa w Kościele katolickim. Niniejszy artykuł poświęcamy w całości przygotowaniu do sakramentu małżeństwa, czyli wszystkim jego etapom. Zainteresowanych tematem – zwłaszcza przyszłych współmałżonków – gorąco zachęcamy do lektury.

Przygotowanie do zawarcia małżeństwa w świetle prawa kanonicznego

Obowiązek właściwego przygotowania partnerów do małżeństwa wynika wprost z Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku – kan. 1063 n. 1 zaznacza bowiem, że wierni przygotowujący się do ceremonii ślubnej powinni zostać stosownie wyedukowani w temacie znaczenia instytucji małżeństwa oraz wszelkich związanych z zawiązaniem węzła wzajemnych obowiązków. Szczegóły procedury przygotowania do małżeństwa określają Instrukcje Konferencji Episkopatu Polski o przygotowaniu do zawarcia małżeństwa w kościele katolickim z lat 1969, 1975, 1989, Dekret ogólny Konferencji Episkopatu Polski, którego przepisy weszły w życie 1 czerwca 2020 roku, adhortacja apostolska Jana Pawła II Familiaris consortio z 1981 roku (powrócimy do niej), dokument KEP „Służyć prawdzie o małżeństwie i rodzinie”, a także „Dyrektorium duszpasterstwa rodzin” opracowane w 2003 roku przez Radę do Spraw Rodziny.

Przygotowanie do zawarcia sakramentu małżeństwa – krok po kroku

Po zarysowaniu kontekstu prawnego przyjrzyjmy się dokładnie etapom przygotowania do ślubu. W pierwszej kolejności, rok przed planowanym ślubem (najczęściej) narzeczeni powinni zgłosić się do proboszcza swojej parafii lub parafii, w której zamierzają zostać połączeni węzłem małżeńskim. W rozmowie z duchownym ustalona powinna zostać data ślubu; proboszcz ma także obowiązek powiadomić partnerów o wszystkich wymaganiach formalnych związanych m.in. z dostarczeniem wymaganych dokumentów.

Nauki przedmałżeńskie

Po ustaleniu wstępnych formalności narzeczeni powinni zorientować się, kiedy w ich parafii lub diecezji odbywają się katechizacje przedślubne, znane także jako kursy przedślubne bądź nauki przedmałżeńskie, i wyrazić chęć uczestnictwa w tych, na które będą w stanie uczęszczać. Nauki przedmałżeńskie – ile trwają? Częstotliwość spotkań oraz ich forma uzależnione są w dużej mierze od danego programu – mogą np. trwać 10 tygodni w przypadku cotygodniowych popołudniowych spotkań niedzielnych (jest tak np. w Archidiecezji Warszawskiej). W trakcie trwania nauk przedmałżeńskich narzeczeni powinni 3 razy spotkać się z pracownikiem poradni rodzinnej znajdującej się na terenie danej parafii bądź diecezji.

Protokół przedślubny

Po ukończeniu nauk przedmałżeńskich i zdobyciu wymaganego zaświadczenia, najczęściej około 3 miesiące przed ślubem narzeczeni muszą skontaktować się z proboszczem celem sporządzenia protokołu kanonicznego (protokołu przedślubnego). Na spotkanie powinni wziąć ze sobą komplet dokumentów – dowody osobiste, świadectwa chrztu z adnotacją o bierzmowaniu, kopie dokumentów z Urzędu Stanu Cywilnego stwierdzających stan wolny narzeczonych, ważnych 6 miesięcy od dnia wydania (jeśli małżeństwo cywilne zostało wcześniej zawarte – akt zawarcia związku), zaświadczenie o odbyciu nauk przedmałżeńskich, dokument potwierdzający wizyty w parafialnej poradni małżeńskiej, a jeśli małżonkowie pragną wziąć ślub w innej parafii – dokument do tego upoważniający. Szerzej na temat protokołu kanonicznego badania narzeczonych piszemy w dalszej części tekstu. Przypominamy, że obowiązek okazania aktu chrztu nie zachodzi w przypadku, gdy narzeczeni pragną wziąć ślub w parafii, w której przed laty zostali włączeni do Wspólnoty.

Sakrament pokuty

Kolejnym etapem przygotowania do małżeństwa jest uczestnictwo narzeczonych w sakramencie pokuty i pojednania. Partnerzy powinni przystąpić do spowiedzi przynajmniej dwukrotnie (w szczególnych przypadkach może wystarczyć jedna spowiedź przed ślubem).

Narzeczeni powinni w każdym przypadku powiadomić spowiednika o charakterze spowiedzi, oraz poprosić o potwierdzenie jej odbycia w formie podpisu na dokumencie (karteczce) otrzymanej w kancelarii parafialnej.

Zapowiedzi

Zawarcie każdego małżeństwa kanonicznego powinny poprzedzać zapowiedzi – w formie informacji zawieszonej na tablicy parafialnej przez 8 dni bądź odczytania ich podczas 2 następujących po sobie niedziel lub świąt nakazanych. Dlaczego zapowiedzi ślubu są tak istotne z punktu widzenia prawa kanonicznego? Dzięki nim małżeństwo nabiera cech wydarzenia publicznego, co ma na celu m.in. zmniejszenie ryzyka wystąpienia jednej z przeszkód czyniących zawarte w przyszłości przymierze małżeńskie nieważnym od samego początku.

Rozmowa z proboszczem

Kilka dni przed ślubem narzeczeni powinni odbyć ostatnią duszpasterską rozmowę z kapłanem, w trakcie której musi on przypomnieć nupturientom o wszelkich kwestiach organizacyjnych związanych z ceremonią oraz po raz ostatni upewnić się, że nie istnieją żadne przeszkody uniemożliwiające zawarcie ważnego związku sakramentalnego.

Nauki przedmałżeńskie – na czym polegają? Czym są?

W największym skrócie – nauki przedmałżeńskie to spotkania mające na celu przygotowanie narzeczonych do sakramentu małżeństwa. Mogą pojawić się pewne wątpliwości związane z nazewnictwem. Nauki przedmałżeńskie a przedślubne? Kursy przedmałżeńskie a nauki przedślubne? Uspokajamy, że terminy te bywają stosowane naprzemiennie. Na stronie poszczególnych parafii i diecezji możemy też spotkać się z oficjalnym terminem „katechizacja przedmałżeńska”.

Niektórzy narzeczeni mogą obawiać się, że nauki przedmałżeńskie to pytania dotyczące intymnych kwestii, stresujące sprawdziany wiedzy i umiejętności niezbędnych do życia w związku. Nic bardziej mylnego. W rzeczywistości forma spotkań przybiera bardzo różnorodne oblicza – wykładów, warsztatów czy dyskusji. W trakcie kursu przyszli małżonkowie rozmawiają z prowadzącym – osobą duchowną lub świecką – oraz innymi uczestnikami na wiele ważnych tematów związanych ze wspólnym życiem w związku małżeńskim. Zdobywają wiedzę na temat pochodzenia instytucji małżeństwa, przeszkód uniemożliwiających zawarcie ważnego związku, a także uczą się radzić sobie w sytuacjach konfliktowych. Ważnym zagadnieniem poruszanym podczas nauk przedmałżeńskich jest także przygotowanie do wychowania potomstwa. Niekiedy w spotkaniach uczestniczą również zaproszeni goście – np. psychologowie. Jak już wspominaliśmy, istotnym etapem przygotowania do małżeństwa sakramentalnego jest wizyta w poradni rodzinnej.

Nauki przedmałżeńskie – ile są ważne?

Nie istnieje nic takiego jak termin ważności nauk przedmałżeńskich. Narzeczeni mogą zatem wziąć ślub nawet po upływie wielu lat od ukończenia kursu przedmałżeńskiego.

Nauki przedmałżeńskie – ile trwają?

To, ile trwają nauki przedmałżeńskie, jest kwestią bardzo indywidualną. Uzależnione jest to m.in. od specyfiki wybranego kursu i wizji prowadzącego go katechety czy kapłana. Mogą być to zatem kilkutygodniowe cykle spotkań, w trakcie których narzeczeni spotykają się z grupą raz lub kilka razy w tygodniu. Zazwyczaj trwają około 2-3 miesięcy. Ile trwają poszczególne spotkania? To również kwestia zależna od wielu czynników, zwłaszcza programu. Praktyka pokazuje jednak, że pojedyncze zajęcia nie trwają zazwyczaj dłużej niż 2 godziny.

Nauki przedmałżeńskie – ile kosztują?

Na to pytanie nie ma jednej właściwej odpowiedzi. W niektórych parafiach organizowane są bowiem kursy bezpłatne, kiedy indziej narzeczeni muszą zapłacić za nie nieznaczną kwotę, czyli np. kilkadziesiąt lub 100 zł. Miejmy na uwadze, że nieco droższe mogą okazać się kursy przyspieszone.

Kiedy i gdzie można zapisać się na nauki przedmałżeńskie?

Jak już wspominaliśmy – na nauki przedmałżeńskie warto zapisać się jak najszybciej, zaraz po odbyciu pierwszej rozmowy z proboszczem, podczas której ustalona zostaje data ślubu. W ten sposób narzeczeni mają szansę wziąć udział w kursie najlepiej dostosowanych do ich potrzeb. Gdzie nauki przedmałżeńskie się odbywają? W temacie kursów przedmałżeńskich organizowanych w danej parafii warto zaczerpnąć wiedzy u proboszcza. Zazwyczaj przygotowania tego typu organizowane są co kilka miesięcy. Warto pamiętać, że nie wszystkie parafie prowadzą kursy – problem może pojawić się w przypadku gmin bardzo małych, w których śluby zdarzają się stosunkowo rzadko. Niekiedy więc narzeczeni będą musieli uczęszczać na nauki do innych parafii. Tym bardziej warto więc zawczasu zaplanować udział w wybranym programie.

Należy w tym miejscu nadmienić również, że udział w naukach przedmałżeńskich stanowi szansę dla osób, które nie przystąpiły jeszcze do sakramentu bierzmowania – w takim przypadku należy oczywiście poinformować prowadzącego nauki o potrzebie odpowiedniego przygotowania do tego arcyważnego sakramentu.

Czy istnieje natomiast możliwość zwolnienia z nauk przedślubnych? Owszem. Z takiej możliwości mogą skorzystać narzeczeni, którzy w ostatniej klasie szkoły średniej kontynuowali naukę religii, gdzie omawiano tematykę domyślnie poruszaną w trakcie nauk. W takim przypadku konieczne okaże się oczywiście świadectwo szkolne. Rzecz jasna – tylko wtedy partnerzy mogą zrezygnować z udziału w kursie, jeśli oboje uczęszczali na zajęcia z religii.

Przygotowanie dalsze, bliższe i bezpośrednie wg Jana Pawła II

Nawiązując do adhortacji apostolskiej Jana Pawła II Familiaris consortio i KPK (kan. 1063), gdy mowa o etapach przygotowania do sakramentu małżeństwa, możemy wyróżnić przygotowanie dalsze, przygotowanie bliższe do małżeństwa i przygotowanie bezpośrednie. Przygotowanie dalsze realizowane jest na gruncie chrześcijańskiej rodziny poprzez rodziców, którzy ukazują swoim dzieciom małżeństwo jako powołanie i wzór życia wspólnotowego, oraz wczesnoszkolną katechezę. Bliższe dotyczy edukacji młodzieży po 17 roku życia w zakresie znaczenia instytucji małżeństwa i odpowiedzialnego życia małżeńskiego i realizowane jest poprzez katechezy przedmałżeńskie szkolne, akademickie oraz pozaszkolne. Przygotowanie bezpośrednie z kolei – w myśl dokumentu Jana Pawła II – powinno zostać przeprowadzone w tygodniach poprzedzających ceremonię małżeńską. Obejmuje ono rozmowę duszpasterską z proboszczem oraz badanie kanoniczne nupturientów zakończone sporządzeniem protokołu przedślubnego. Na tym etapie przygotowania do małżeństwa duchowny upewnia się również, czy narzeczeni ukończyli nauki przedmałżeńskie i przyjęli wcześniej sakrament bierzmowania. Dokument papieski zaleca także przeprowadzenie katechezy przedślubnej w ramach tzw. dnia skupienia.

Rozmowa kanoniczno-duszpasterska z narzeczonymi – badanie nupturientów

Partnerzy, którzy pragną zostać połączeni nierozerwalnym węzłem małżeńskim, powinni znać najistotniejsze regulacje prawne dotyczące etapów przygotowania do małżeństwa. Wraz z dniem 1 czerwca 2020 roku wszedł w życie Dekret ogólny Konferencji Episkopatu Polski zawierający zmiany dotyczące szczegółów obowiązkowej, prowadzonej przez prezbitera duszpasterskiej rozmowy z narzeczonymi, którą możemy nazwać również kanonicznym badaniem narzeczonych lub badaniem kanonicznym nupturientów. Kapłan przeprowadzający rozmowę, najczęściej proboszcz parafii, w której odbędzie się ślub (choć są od tej reguły wyjątki), musi zweryfikować wszelkie warunki prawne niezbędne dla zawarcia ważnego w świetle prawa kanonicznego małżeństwa. Innymi słowy, protokół przedślubny – w Kościele kluczowy dokument z punktu widzenia procedury zawarcia małżeństwa – stanowi dowód na to, że narzeczeni są zdolni do zawarcia pełnowartościowego związku małżeńskiego. Rozmowa kapłana z narzeczonymi może być również traktowana jako ostatni z etapów przygotowania do sakramentu małżeństwa czy też zwieńczenie nauk przedmałżeńskich.

Jak zatem przebiega obecnie badanie przedślubne? Rozpoczyna je wspólna modlitwa, po której narzeczeni powinni – lecz nie mogą być do tego przymuszeni – złożyć przysięgę przed krzyżem, trzymając dłonie na Piśmie Świętym. Następnie duchowny, po zainicjowaniu rozmowy, przystępuje do sporządzenia protokołu przedślubnego, zadając wymagane pytania.

Jakie pytania zawiera protokół przedślubny w 2021 roku? Kwestia przeszkód małżeńskich

Pytania dotykają wielu kwestii warunkujących możliwość zawarcia małżeństwa kanonicznego, a także te związane z dotychczasowym życiem partnerów. Mogą więc dotyczyć tematów takich jak poprzednie związki narzeczonych i ewentualne wynikające z nich zobowiązania alimentacyjne czy życie w konkubinacie. Wiedząc, co to jest protokół przedślubny i zdając sobie sprawę z faktu, że duchowny dzięki niemu stara się wykluczyć możliwość zawarcia małżeństwa nieważnego, nie powinniśmy się dziwić, że protokół przedślubny zawiera pytania intymne (oczywiście tylko do pewnego stopnia – protokół przedślubny nie zawiera szczegółowych pytań o współżycie partnerów).

Związane są one m.in. z jedną ze szczególnych przeszkód małżeńskich, czyli przeszkodą niemocy płciowej. W trakcie badania przedślubnego duchowny pyta zatem partnerów, czy ich zdaniem są zdolni do rozpoczęcia pożycia małżeńskiego i spłodzenia potomstwa.

Kolejne pytania protokołu małżeńskiego dotyczą innych wyszczególnionych przez KPK przeszkód małżeńskich – m.in. przeszkód pokrewieństwa i powinowactwa, małżonkobójstwa, wieku, święceń czy węzła małżeńskiego. Jeśli np. przed duchownym stają osoby, który zawarły małżeństwo cywilne, kapłan może chcieć dowiedzieć się, dlaczego nie zawarły one w przeszłości również małżeństwa kościelnego. Co więcej, Dekret dużo miejsca poświęca kwestii stanu wolnego niekatolików – możliwa jest wszak sytuacja, gdy małżeństwo pragnie zawrzeć katolik lub katoliczka z członkiem innego Kościoła chrześcijańskiego. Więcej na temat szczególnych przeszkód zrywających, których dotyczy protokół przedślubny, przeczytasz w tym miejscu.

Protokół przedślubny – kwestia zgody małżeńskiej

Protokół przedślubny (2021 r.) w wielu pytaniach porusza temat przeszkód dotyczących woli, a więc zgody małżeńskiej. Dlatego podczas duszpasterskiej rozmowy z narzeczonymi ksiądz będzie chciał z pewnością dowiedzieć się, dlaczego partnerzy zdecydowali się na zawarcie małżeństwa przed ołtarzem, a także czy dopuszczają możliwość rozstania się w przyszłości. Co stanowi novum w stosunku do poprzedniej wersji protokołu, obecnie badanie nupturientów ma wykazać, czy w zarysowanej sytuacji są w stanie szukać rozwiązania problemu w dopuszczalnej przez KPK instytucji separacji, czy też ewentualnie rozważają możliwość wzięcia rozwodu cywilnego. Na tym etapie przygotowywania protokołu małżeńskiego duchowny będzie też starał się dowiedzieć, czy partnerzy dopuszczają możliwość związania się z kimś innym w przypadku separacji małżeńskiej.

Ogółem należy stwierdzić, że ta grupa pytań protokołu przedślubnego ma na celu ustalenie, czy nupturienci dysponują niezbędną wiedzą na temat przymiotów i celów małżeństwa, a także czy są świadomi istnienia obowiązków małżeńskich, czy je akceptują i zamierzają wypełniać.

Protokół przedślubny – pytania dotyczące sfery psychicznej

Gdy mowa o kanonicznym badaniu narzeczonych – pytania, na które muszą odpowiedzieć partnerzy, dotyczą również ich psychiki. Kapłan ma bowiem obowiązek dowiedzieć się, czy jego rozmówcy są zdolni psychicznie do zawarcia małżeństwa. Dlatego też nikogo podczas badania przedślubnego nie powinno zaskoczyć pytanie o przebyte leczenia psychiczne lub odbyte terapie psychologiczne. Partnerzy muszą również oznajmić, czy dostrzegają u siebie lub u drugiej osoby symptomy zaburzeń na tle psychicznym, w tym uzależnienia. Ksiądz powinien także dowiedzieć się, czy istnieją osoby, które odradzają narzeczonym wstąpienie w związek małżeński, i jeśli tak – kim one są i czego w szczególności dotyczą ich obiekcje.

Protokół rozmów kanonicznych – pozostałe kwestie formalne

Wiemy już, jak wygląda protokół przedślubny. W tym miejscu pragniemy udzielić odpowiedzi na kilka częstych pytań dotyczących formalnych aspektów kanonicznego badania narzeczonych.

Kiedy spisuje się protokół przedślubny?

W Dekrecie prawodawca wyraźnie zaznacza, że nie powinien być on podpisywany w trakcie ceremonii, a pod żadnym względem – nie przy ołtarzu. Co więcej, sporządzony protokół przedślubny jest ważny przez rok. Praktyka pokazuje, że zazwyczaj powstaje 2-3 miesiące przed planowanym ślubem, choć niekiedy spisany zostaje wcześniej.

Protokół przedślubny – razem czy osobno?

Dekret zaleca, aby po wspólnej modlitwie oraz początkowej wymianie zdań kluczową część rozmowy duchowny przeprowadził osobno z każdym z narzeczonych.

Protokół małżeński – jakie dokumenty są niezbędne?

Nieodzowne tym przypadku okażą się dowody osobiste oraz świadectwa chrztu, zaświadczenia z Urzędu Stanu Cywilnego i zaświadczenia o odbyciu nauk przedmałżeńskich.

Protokół przedślubny – ile kosztuje?

Ksiądz sporządzający protokół przedślubny nie może wymagać od narzeczonych opłaty za przygotowanie dokumentu. Może jednak oczywiście zachęcić do złożenia ofiary na rzecz parafii.

Gdzie odbywa się duszpasterska rozmowa z narzeczonymi?

Jak zaznacza Dekret, narzeczeni w pierwszej kolejności powinni udać się do proboszcza parafii, do której należą. Jeśli jednak pragną zawrzeć małżeństwo kanoniczne w innej gminie kościelnej – obowiązek przygotowania protokołu przedślubnego spoczywa na jej proboszczu. Jeśli partnerzy mieszkają za granicą, lecz pragną wziąć ślub w Polsce, dokument powinien zostać przygotowany w parafii właściwej dla ich miejsca zamieszkania i przesłany za pośrednictwem kurii do Polski, najpóźniej miesiąc przed planowaną datą ceremonii.

Przygotowanie do małżeństwa – małżeństwo mieszane

Z małżeństwem mieszanym mamy do czynienia m.in. wtedy, gdy jedna ze stron należy do innego wyznania chrześcijańskiego, należy do Wspólnoty lecz nie praktykuje lub nie deklaruje swojej wiary, czy też wtedy, gdy jest osobą nieochrzczoną (wówczas nie jest to stricte małżeństwo mieszane, ale Dekret wskazuje, że należy do nupturientów stosować właściwe temu przepisy). W przypadku, gdy jedna ze stron nie należy do Wspólnoty chrześcijańskiej, mamy do czynienia z przeszkodą uniemożliwiającą ślub, od której należy uzyskać biskupią dyspensę. W innych okolicznościach wskazanych w Dekrecie wystarczy zgoda ordynariusza. W trakcie duszpasterskiej rozmowy z narzeczonymi kapłan powinien szczegółowo omówić zaistniałą sytuację i zwrócić uwagę na możliwe problemy związane m.in. z wychowaniem potomstwa w wierze. Jeśli do czynienia ma z osobą, która świadomie odstąpiła od wiary, zgodnie z prawem powinien wymagać pisemnego oświadczenia, w którym strona deklaruje, że nie będzie uniemożliwiała stronie katolickiej kultywowania i praktykowania wiary, a także nie będzie starał się zapobiec ochrzczeniu i wychowaniu dzieci w Kościele katolickim. Podczas badania przedślubnego w przypadku małżeństw mieszanych rękojmię składa również strona katolicka, na mocy której zobowiązuje się do odsuwania od siebie wszelkich zagrożeń dla wiary, a także do ochrzczenia potomstwa. Ze względu na różnice religii tego typu małżeństwo zostaje w większości przypadków zawarte poza Mszą świętą.

Podsumowanie

W świetle prawa kanonicznego i doktryny Kościoła katolickiego małżeństwo jest nie tylko instytucją łączącą współmałżonków we wspólnocie życia, lecz także sakramentem, a więc świadectwem działania Łaski Bożej; darem miłości Chrystusa oraz Kościoła ofiarowanej nowożeńcom. Nic dziwnego zatem, że małżeństwo kanoniczne podlega szczególnej ochronie ze strony prawa kanonicznego. Liczne regulacje prawne ściśle określają to, jak przygotować się do małżeństwa powinni wierni, aby w pełni świadomie zawrzeć przed ołtarzem ważny związek. Proces przygotowania do zawarcia małżeństwa, zgodnie z adhortacją Familiaris consortio Jana Pawła II, dzieli się na następujące etapy: przygotowanie dalsze, bliższe i bezpośrednie.

Gwarancję gotowości narzeczonych do wstąpienia w związek małżeński stanowi rzetelne odbycie nauk przedmałżeńskich oraz kanoniczne badanie narzeczonych przeprowadzane przez duszpasterza, którego efektem jest spisanie protokołu przedślubnego. Pamiętajmy, że w świetle nauczania Kościoła – zaznaczał to m.in. Benedykt XVI – odpowiednie przygotowania do sakramentu małżeństwa stanowi również przejaw ochrony konserwatywnych wartości i samej instytucji małżeństwa przed osłabiającą jego pozycję sekularyzacją.